تجارت الکترونيک عبارت از انجام هر گونه امور تجاري و بازرگاني، شامل معرفي، خريد و فروش خرد يا عمده کالاهاي فيزيکي و غير فيزيکي، ارايه خدمات مختلف به مشتريان و ديگر امور تجاري از طريق شبکه جهاني اينترنت است. تجارت الکترونيک فرصت بي نظيري براي شرکت ها در بازارهاي محلي و بين المللي فراهم آورده، بنابراين داشتن يک استراتژي بين المللي براي تجارت الکترونيک از اهميت به سزايي برخوردار است.
شرکت هاي کوچک در سايه تجارت الکترونيک قادر خواهند بود در کنار شرکت هاي بزرگ به فعاليت بپردازند. اين فعاليت از طريق مبادله الکترونيکي اطلاعات، تبادل اطلاعات تجاري در يک الگوي استاندارد توسط رايانه و بدون دخالت مستقيم عامل انساني صورت مي پذيرد.
 اجراي موفقيت آميز تجارت الکترونيک نيازمند برنامه ريزي دقيق است، از اين رو استقرار چارچوب سازماني مناسب، استفاده بهينه از منابع موجود، شناخت نيازها و احترام به انتظارات مشتريان، کيفيت وب سايت ( پايگاه اينترنتي )، تامين منافع دو جانبه و استفاده از دانش و فن آوري روز از اهميت خاصي برخوردار است.
شايان ذکر است نگاه صرفا" خريدو فروش گونه به تجارت الکترونيک باعث مي شود بسياري از تجار و صاحبان صنايع از تجارت الکترونيک بي بهره باقي بمانند. يکي از مهمترين دستاوردهاي تجارت الکترونيک معرفي درست و دقيق کالا و خدمات شرکتها و صاحبان صنايع در شبکه جهاني اينترنت مي باشد اين امر علاوه بر کاهش هزينه هاي مربوط به تبليغات و اطلاع رساني به طرز سنتي باعث مي شود اطلاعات درهر هنگام از شبانه روز و در هر جاي کره خاکي قابل دسترس باشد. مقدمه :   تجارت الکترونيک به معني اطلاع رساني، بازاريابي، تبليغات، خريد و فروش کالا و خدمات، حفظ و برقراري روابط تجاري از طريق سيستم هاي مخابراتي و ابزارهاي پردازش اطلاعات است. ويژگي اصلي همه اين فعاليت ها، تسهيل فرآيندهاي تجاري، حذف فرآيندهاي غير ضروري در انجام امور بازرگاني و کاهش هزينه ها از طريق بهبود و افزايش هماهنگي، کاهش هزينه هاي اداري، کاهش هزينه هاي تبليغات و اطلاع رساني به ويژه هزينه مکاتبات و کاغذبازي در دسترس قرار گرفتن و بهبود دسترسي به بازار و افزايش تنوع براي مشتريان به معناي عام است. مهمترين ويژگي تجارت الکترونيک برقراري ارتباط سازمان يا فرد با کل مخاطبان و سازگار ساختن محصولات و خدمات با نيازهاي افراد است. برآيند اين عمل، رقابت شديد، تنوع عرضه کنندگان و محصولات و خدمات آنها و در نتيجه کاهش هزينه ها و افزايش رضايتمندي مشتريان را در پي دارد.
اهميت تجارت الکترونيک
  تجارت الکترونيک هنوز براي بسياري از مردم مفهوم جديدي است، اما در عصر اطلاعات، هدايت فعاليت هاي کسب و کار از طريق اينترنت، به ويژه براي شرکت هاي کوچک و متوسط که مي خواهند با شرکت هاي بزرگتر رقابت کنند، بخش جدا نشدني از پيکر فعاليت هاي تجاري سازمان است.
  براساس اظهار نظر سازمان تکنولوژي اطلاعات آمريکا، انقلاب تجارت الکترونيکي به شرکتهاي کوچک اميد بخشيد تا بتوانند در کنار شرکت هاي عظيم به تجارت بپردازند. شرکت هاي کوچک بايد عضو سيستم تجارت الکترونيک شوند، در غير اينصورت توانايي خودشان را براي باقي ماندن در صحنه رقابت کسب و کار از دست خواهند داد.
  مبادله الکترونيک اطلاعات يکي از قديمي ترين و بنيادي ترين ابزارهاي يکپارچه سازي فعاليت هاي تجاري است. جالب اينکه به علت ماهيت سازگار استانداردسازي هاي صورت گرفته، اين ابزار هنوز هم يکي از مفيدترين و پيشرفته ترين کاربردهاي تجارت الکترونيکي امروزي محسوب مي شود.
مبادله الکترونيک اطلاعات EDI، تبادل اطلاعات تجاري در يک الگوي استاندارد شده ميان رايانه هاست. در تبادل الکترونيکي اطلاعات، اطلاعات بر اساس يک الگوي مشخص که توسط طرفين مبادله کننده تعيين شده است، سازماندهي مي شود، به طوري که اجازه مي دهند رايانه ها بدون دخالت، مبادله را صورت دهند و نيازمند هيچ گونه دخالت عامل انساني يا ورود مجدد اطلاعات در دو طرف ميسر نيستند. سه دليل عمده زير براي به کارگيري مبادله الکترونيک اطلاعات وجود دارد:
 کاهش مبادلات کاغذي
 کاهش ورود مجدد اطلاعات
 سرعت و سادگي
استانداردهاي مبادله اطلاعات در اسناد الکترونيکي بسيار زياد هستند حتي صنايع گوناگون در کشورهاي مختلف نيز استانداردهاي خاص خود را دارند.
  واژه وب سايت آنچنان عرف شده است که بسياري از مردم اعتقاد دارند" اگر وب سايتي براي خودتان بسازيد ، موفقيت از آن شما خواهد بود ". در روزهاي اول که اينترنت به کار گرفته شد ممکن بود اين امر به حقيقت بپيوندد ولي در حال حاضر که ميليون ها معامله تجاري از طريق وب سايت صورت مي پذيرد اين امر ديگر ميسر نيست. در ابتدا فرد بايد هدف معقول و قابل حصولي را انتخاب کرده و بعد براي تحقق آن برنامه ريزي کند. کسب وکار از طريق اينترنت ارزانتر از باز کردن فروشگاه خرده فروشي است و قابليت دسترسي به مشتريان بيشتر است و همچنين هزينه دسترسي به مشتريان قطعا" کمتر از روشهاي معمول تبليغات است.
پس از اينکه برنامه خود را تدوين کرديد چه چيزي را مي بايست مدنظر قرار دهيد؟ آنچه در زير خواهد آمد سوال نهايي است که براي برنامه ريزي کسب و کار خود بايد مد نظر داشته باشيد:
 o مشتريان ما چه کساني هستند و ترجيحات آنها چيست ؟
 o استراتژي شرکت براي معرفي کالا و خدمات به مشتريان چيست ؟
 o شرکت ، محصولات ، بازاريابي وسايت شما چه مشخصه منحصر به فردي دارد ؟
 o چگونه اين عوامل باعث افزايش فروش مي شوند ؟
 o براي فروش محصولات خود از چه استراتژي خاصي استفاده مي کنيد ؟
 o چه هزينه هايي مرتبط بر فروش محصولات شما است ؟
 o صورت گردش وجوه نقد شرکت براي دو سال اول به چه صورت خواهد بود ؟
 o چه نوع برنامه ريزي باعث جذب مشتريان بالقوه خواهد شد ؟
 o به ازاي هر سفارش ، چه تعداد مشتري از سايت شما ديدن خواهند کرد ؟
 o چه ميزان سرمايه گزاري براي تحقق موارد فوق مورد نياز است ؟
استقرار چار چوب سازماني مناسب
چارچوب مناسب سازماني شامل موضوعات مختلف، از جمله تجزيه و تحليل اطلاعات در شرکت و حصول اطمينان از طبقه بندي درست اطلاعات مشتريان است که سيستم اينترنت اين ويژگي را به خوبي تامين مي کند. از عملکرد خوب نيروي انساني نيز مي بايست اطمينان کافي به دست آورد تا مرتبا وب سايت را به رويکرد و خدمات فني مورد نياز را پوشش دهد. از طرف ديگر همچنان که تعداد وب سايت ها رو به افزايش است، روزبه روز بر اهميت موضوع بازاريابي از اين طريق افزوده مي شود. بدين جهت ضروري است تمام معاملات تجاري با استراتژي تجارت الکترونيک شرکت سازگاري يافته تا از اين طريق کانال توزيع اطمينان بخشي براي کسب و کار شرکت فراهم شود.
احترام به انتظارات مشتريان
براي درک انتظارات مشتريان لزوما بايد در اينترنت به بررسي و تحقيق پرداخت، مشتريان اينترنتي، بخش جديدي از مشتريان را تشکيل مي دهند و لازم است اطلاعات و علايقشان مورد توجه قرار گيرد. بدين منظور بايد تمايزات بين کسب و کار از طريق اينترنت و کسب و کار عادي مورد توجه قرار گرفته و از تجزيه و تحليل آن به مزيت هاي رقابتي دست يافت. يک سايت خوب بين گرافيک هاي جذاب و سرعت بارگذاري، موازنه مطلوب برقرار مي کند. اين امر دسترسي مشتري به اطلاعات مورد نياز را آسان مي کند. باتوجه به اين مطلب لازم است در وب سايت ها به جستجو پرداخته و زماني را براي بررسي اين موضوع که رقبا چه مي کنند، اختصاص داد.
وب سايت ها منبع غني براي تحقيقات رقابتي و درک اين که چه کاري را بهتر از ديگران مي توان انجام داد و يا چه کاري را ديگران بهتر انجام ميدهند، است. در نهايت بايستي ديد به چه طريقي مي توان از اينترنت براي افزايش مزيت رقابتي شرکت سود برد و از آن عليه رقباي خود استفاده کرد.
کيفيت وب سايت
از لحظه اي که صفحه اول وب سايت در مقابل ديد مشتري ظاهر مي شود، ده ثانيه وقت داريم تا او را به جمع مشتريان خود اضافه کنيم.
هدايت مشتري – مطمئن شويد مشتري مي تواند به آساني اطلاعات مورد نياز خود را به دست آورده و از صفحه اي به صفحه ديگر برود و دقيقا ميزان قابل قبولي از اطلاعات در اختيار وي قرار گيرد. تصوير محصولات بايد از کيفيت خوبي برخوردار باشد. کيفيت نامطلوب تصاوير محصول، مشتريان بالقوه را کاهش مي دهد. تصوير محصولات بايد واضح و جذاب باشد، به ياد داشته باشيم.
گسترده فکر کنيد، اما محدود عمل کنيد
به محض اينکه روي شبکه اينترنت قرار گرفتيد، يک شرکت بين المللي خواهيد بود. درخواست هاي مختلفي از سراسر دنيا دريافت خواهد کرد، بنابراين بايد برنامه ريزي کنيد چگونه با اين موضوع برخورد کنيد. اگر از قبل استراتژي بين المللي داشته باشيد، داراي مزيت رقابتي هستيد. بسياري از شرکتها به آساني اين موضوع را ناديده مي گيرند. البته نبايد از بازارهاي محلي نيز غافل ماند، بسياري از فرصتهاي کسب و کار در تجارت الکترونيک از تقاضاي خدمات و محصول بازار محلي نشات مي گيرد.
بنابراين قويا توصيه مي شود از ابتدا روي محل تمرکز شرکت در بازار محلي و اين که تا چه حدودي رقابت پذير هستيد مطالعه کنيد.
روش هاي پرداخت
کارت اعتباري – در حال حاضر کارت اعتباري معمول ترين روش پرداخت بهاي محصولات و خدمات از طريق شبکه اينترنت است. مشتري به صورت on-line فرم مخصوص سفارش راکه حاوي اطلاعات کارت اعتباري هست را تکميل مي کند. بسياري از کارت هاي اعتباري اين نوع معاملات را پوشش مي دهند که بدين ترتيب شانس فروش براي شمار قابل توجهي از مشتريان افزايش مي يابد. يک نوع کارت هاي اعتباري داراي ( PIN) مجازي هستند که سطح بالاتري از امنيت را براي مشترياني که نگران سوءاستفاده از اطلاعاتشان هستند، فراهم مي سازد. بدين ترتيب براي هر خريد ابتدا يک پيام الکترونيک براي صاحب کارت اعتباري ارسال مي شود تا معامله را تاييد کند و سپس کالا براي مشتريان فرستاده مي شود.
 کارت ATM – کارت ATM يا کارت Debit در اروپا رواج دارد و به آن EC مي گويند. مزيت آن براي فروشنده ، هزينه کمتر معامله نسبت به چکهاي معمول است. اين کارت ها همانند کارت هاي اعتباري عمل مي کنند، برخي شرکتها اين کارتها را براي پرسنل خودشان صادر مي کنند تا از کالا ها و خدمات خاصي استفاده کنند. انتظار مي رود اين کارتها براي تجارت الکترونيک با بنگاه در شبکه اينترنت به حالت استاندارد در آيد.
چک هاي الکترونيک – چک هاي الکترونيک همان مشخصه هاي چکهاي کاغذي متعارف را دارند. در آسانترين شکل اين سيستم ها، مشتري فرم مخصوصي را در شبکه اينترنت تکميل ميکند. سپس اين اطلاعات نزد فروشنده ارسال و روي فرم هاي خام چک نزد وي بوسيله پرينتر چاپ شده و تبديل به چک کاغذي مي شود، اين روش پرداخت هنوز مرحله تولد را مي گذراند.
 کيف پول ديجيتال - کيف پول ديجيتال راه حل ديگري براي امنيت کارت هاي اعتباري است. براي ايجاد کيف پول ديجيتال، مشتري ازاطلاعات کارت اعتباري خودش را ارايه مي کند، و يک کد مخفي که به کارت اعتباري وي ارتباط دارد، دريافت مي کند. در خلال خريد on line، کد کيفيت پول ديجيتال که از طريق شرکت ارايه کننده کارت اعتباري مورد تاييد واقع شده ، براي انجام معامله، الزامي است.
شارژ الکترونيک – شارژ الکترويک اين امکان را به مشتري مي دهد تا به صورت on-line خريد کرده و هزينه مربوطه را از طريق قبض تلفن پرداخت کند. اين طريق پرداخت در حال حاضر فقط در کشورهاي آمريکا و کانادا امکان پذير بوده و قرار است در آينده به اروپا نيز تسري يابد.
کاهش هزينه ها
تجارت الکترونيک به شرکت ها کمک مي کند تا کالاي خود را به شکل مناسب معرفي کنند. در سايت شرکت، به آساني انواع اطلاعات جديد و مرتبط بامحصول و کسب و کار به مشتريان ارايه مي شود. (رجوع شود به موتورهاي جستجوگر)
  اگر مشتريان شرکت تشويق شوند تا به صورت منظم از سايت بازديد کنند، پولي را که قرار است براي بازاريابي و تبليغات هزينه شود صرفه جويي مي شود. البته در درجه اول بايد وب سايت به مشتريان معرفي شود.
  اگر مشتريان سايت را بازديد کرده و ارضا شوند، به احتمال زياد هرزگاهي براي ديدن محصولات جديد به سايت مراجعه مي کنند . هر چند اگر هدف کاهش هزينه در زمينه بازاريابي باشد ، بايد راه حل مناسب از طريق اينترنت و تجارت الکترونيک ارايه شود، تا نياز به سرمايه گذاري دراين زمينه کاهش يابد.
افزايش فروش
 کانال جذب بازار جديد مي تواند به شکل موثرتري به مشتريان بالقوه جديد و يا حتي مشتريان فعلي ختم شود. بدون شک، اينترنت، به عنوان وسيله اي بسيار شايع جهت خريد مطرح است و بسياري از مشتريان اين نوع خدمت را به لحاظ تنوع انتخاب، زمان خريد، محيط جذاب تر و ... ، مطلوبتر يافته اند.
  اين حقيقت بيانگر قابليت گسترش بازار از طريق تجارت الکترونيک است. کاهش هزينه ها از طريق مبادلات تجاري الکترونيک، اين امکان را فراهم مي سازد تا قيمت هاي کمتري به مشتريان پيشنهاد شود که به طور قطع به افزايش فروش ختم مي شود.
 یکي از مهمترين و بازارگراترين کاربردهاي عملي تجارت الکترونيک، بخش مصرف گرايي آن است اين کاربردها شامل خريد از راه دور، عمليات بانکي، دلالي سهام و تبليغات مستقيم است، به هر حال همان طور که انتظار مي رود پتانسيل عظيم اين بخش، بيشتر انگيزه هاي مرتبط با تجارت الکترونيک را به خود جلب مي کند.
  در آينده شرکتها و شريکهاي تجاري مي توانند از طريق ايجاد ارتباط ايمن ميان شبکه هاي فرعي و شبکه هاي شرکاي تجاري در يک اکسترانت>، که تکيه بر توانايي ارتباطات اينترنتي و نرم افزاري آن دارد، به گسترش و توسعه محصول، توليد و توزيع و يا تحويل محصولات خود بپردازند.
از طرف ديگر اين نوع عمليات و سهيم شدن در اطلاعات منجر به رقابت بسيار شديد در بازار مي شود. سازمان ها در اين بازار ديگر نمي توانند با روش هاي سنتي مديريت، موفق باشند. در نتيجه، پيدايش سازمان هاي مسطح و ساختار مجازي، انجام کار از راه دور و استفاده از منابع خارج از سازمان گسترش خواهد يافت، که آثار آن نقش تجارت الکترونيک را در موفقيت شرکت ها، انکار ناپذير مي سازد.